· Adlî kolluk, bağlı bulunduğu kolluk
teşkilatının bir parçası olup, öncelikli görevi, karşılaştığı suçun
işlenmesini önlemektir.
· Cumhuriyet Başsavcılığı,adlî
görevlere ilişkin emir ve talimatlarını öncelikle adlî kolluk sorumlularına
veya adlî kolluk görevi ifa eden diğer birim âmirlerine verir.
· Cumhuriyet savcılarınca, adlî
görevler ile ilgili emir ve talimatlar, kolluk birimlerinin aralarındaki
işbölümü ile kolluk teşkilatlarının görev ve yetki alanlarına göre verilir.
· Adlî kolluk, adlî görevlerin
haricindeki hizmetlerde üstlerinin emrindedir.
· Adlî kolluk
görevlilerine, adlî görevi bulunmayan üstleri tarafından, yürütülen
soruşturma ile ilgili emir ve talimat verilemez.
· Adlî kolluk görevlileri,
kadrolarında yer aldıkları birimlere mevzuatla verilmiş ve adlî görev kapsamı
dışında kalan diğer görev ve hizmetleri de yerine getirirler.
· Adlî kolluk görevlilerinin özlük
hakları, bağlı oldukları teşkilat tarafından yürütülür.
· En üst dereceli kolluk amiri adlî
olayları, suç işlenmesini önlemek, kamu düzen ve güvenini korumakla ve bu
konuda gerekli tedbirleri almakla görevli ve yetkili olan mülki idare amirine
derhal bildirir.
Adli Kolluk Görevlendirme
Soruşturma yapmak üzere;
1. Emniyet
Genel Müdürlüğünce, asgari tam teşekküllü bir polis merkezi bulunan
yerlerde,
2. Jandarma
Genel Komutanlığınca, asgari tam teşekküllü bir jandarma karakolu bulunan
yerlerde,
3. Sahil
Güvenlik Komutanlığınca, asgari sahil güvenlik bot komutanlıklarının
bulunduğu yerlerde,
4. Gümrük
Muhafaza Genel Müdürlüğünce, gümrük muhafaza kaçakçılık ve istihbarat
müdürlüğü, gümrük müdürlüğü ile müstakil bölge ve kısım amirlikleri
bulunan yerlerde,mevcut imkanlar ölçüsünde yeterince adlî kolluk personeli görevlendirilir.
Görev ve Yetkiler
· Soruşturma işlemleri, Cumhuriyet
savcısının emir ve talimatları doğrultusunda öncelikle adlî kolluğa yaptırılır.
· Adlî kolluk görevlileri Cumhuriyet
savcısının adlî görevlere ilişkin emirlerini gecikmeksizin yerine getirir.
Adlî kolluk görevlileri,
1. Kendilerine
yapılan bir suça ilişkin ihbar veya şikayetleri,
2. El
koydukları olayları,
3. Yakalanan
kişiler ile uygulanan tedbirleri derhal Cumhuriyet başsavcılığına ve
en üst dereceli kolluk amirine bildirir ve ilgili Cumhuriyet
savcısının emri doğrultusunda işin aydınlatılması için gerekli soruşturma
işlemlerine başlar.
· En üst dereceli kolluk amiri, adlî
kolluk hizmetlerinin etkin ve verimli bir şekilde yürütülmesi amacıyla adlî
kolluk görevlileri üzerinde gözetim, denetim, planlama ve
gerektiğinde diğer idari tedbirleri almaya ve iş bölümünü yapmaya yetkilidir.
· Bir ölümün doğal nedenlerden
meydana gelmediği kuşkusunu doğuracak bir durumun varlığı veya ölünün
kimliğinin belirlenememesi hâlinde; kolluk görevlisi, durumu derhal Cumhuriyet
başsavcılığına bildirmek ve Cumhuriyet savcısının emri doğrultusunda soruşturma
işlemlerine başlamak zorundadır.
· Cumhuriyet savcısı, adlî kolluk
görevlilerine emirleri yazılı; acele hâllerde, sözlü olarak verir. Sözlü
emir, en kısa sürede yazılı hâle dönüştürülerek mümkün olması hâlinde en seri
iletişim vasıtasıyla ilgili kolluğa bildirir; aksi halde ilgili kolluk
görevlilerince alınmasına hazır edilir. Ancak, kolluk görevlisi emrin
yazılı hâle getirilmesini beklemeden sözlü emrin gereğini yerine getirir.
· Suçüstü hâli ile G.S.B.H Cumhuriyet
savcısına erişilemiyorsa veya olay genişliği itibarıyla Cumhuriyet savcısının
iş gücünü aşıyorsa, sulh ceza hakimi de bütün
soruşturma işlemlerini yapabilir. Bu durumda adlî kolluk görevlileri, sulh
ceza hakimi tarafından emredilen tedbirleri alır ve araştırmaları yerine
getirir.
· Adlî kolluk görevlileri, maddi
gerçeğin araştırılması ve adil bir yargılamanın yapılabilmesi için, Cumhuriyet
savcısının emirleri doğrultusunda şüphelinin lehine veya aleyhine olan tüm
delilleri, kanunda ön görülen koşullara uyarak toplamak, muhafaza altına almak
ve bunları bir fezleke ile Cumhuriyet savcısına
sunmakla yükümlüdür.
· Hukuka aykırı delil elde
edildiğinin tespiti hâlinde, fezlekede bu hususa da yer verilir. Adlî kolluk
görevlileri diğer soruşturma işlemlerini de aynı titizlikle yerine getirir.
· Olay yerinde görevine ait işlemlere
başlayan adlî kolluk görevlisi, bunların yapılmasına engel olan veya yetkisi
içinde aldığı tedbirlere aykırı davranan kişileri;
1. İşlemler
sonuçlanıncaya kadar önce sözlü olarak ikaz eder,
2. Uyulmaması
hâlinde zor kullanarak olay yerinden uzaklaştırır,
3. İlgilinin ısrarı
hâlinde yakalama işlemi uygulanır.
Adlî Kolluk Görevlilerinin Nitelikleri
· Adlî kolluk görevlileri, kolluk
görevlilerinin ilgili mevzuatına göre taşıması gerekli olan niteliklere sahip
olmalıdır.
· Adlî kolluk görevlilerinin,
yüklendiği görevlerin gerektirdiği bilgi ve vasıfları taşıması sağlanır.
· Her hizmet bölümü için gerekli
koşullar, kanun veya kolluk birimlerinin bağlı bulundukları bakanlıklarca
çıkarılan mevzuatta belirtilir.
· Adlî kolluk görevlilerinin
eğitimlerinin verilmesinde kolluğun bağlı olduğu Bakanlıkça talep edilmesi
hâlinde, Adalet Bakanlığı tarafından eğitici
personel görevlendirilir. Hizmet içi eğitimlerin
planlanmasında Adalet Bakanlığının veya yetkili Cumhuriyet başsavcısının
görüşleri de alınır.
· Adlî kolluk eğitimini başarı ile
bitiren personele, ilgili eğitim birimlerince sertifika verilir. Adli
görevlerde öncelikli olarak sertifikası olan kolluk personeli görevlendirilir.
Değerlendirme Raporları
· Cumhuriyet başsavcıları her
yılın sonunda, belirlenmiş adlî kolluk sorumluları hakkında
değerlendirme raporu düzenleyerek, mülki idare amirlerine gönderir.
· Değerlendirme raporlarında, adlî
kolluk görevlilerinin soruşturma ve kovuşturma işlemlerindeki ehliyetiyle bu
işlemlerde gösterdikleri çalışkanlık, iş disiplini ve
başarı durumlarına yer verilir. Bu değerlendirme raporları ilgilinin
sicilinin düzenlenmesinde dikkate alınır.
· Birden fazla Cumhuriyet
başsavcılığının yetki çevresinde faaliyet gösteren adlî kolluk sorumluları
hakkında, değerlendirme raporları her yıl sonunda diğer yer Cumhuriyet
başsavcılıklarının görüşü de alınarak adlî kolluk biriminin
merkezinin bulunduğu yer Cumhuriyet başsavcısı tarafından
düzenlenir.
Adlî Kolluk Görevlilerinin Çalışma Esasları
· Adlî kolluk birimlerinde görev
yapacak personelin konusunda uzmanlaşması için mümkün olduğunca aynı veya
benzer görevlerde çalışması için kendi teşkilatlarınca gerekli tedbirler
alınır.
· Adlî kolluk görevlileri,
yürütülecek soruşturmalarla ilgili olarak, katılacakları meslek içi kurslar
sonunda belirli branşlarda ihtisaslaşırlar.
· Meydana gelen olayın özelliğine
göre, kolluk amiri, soruşturma esnasında ihtiyaç duyduğu konularda ihtisaslaşmış
personeli görevlendirerek soruşturmanın daha kapsamlı yapılmasını sağlar.
Adlî Kolluk Hizmetinin Denetimi
Cumhuriyet başsavcıları ve
Cumhuriyet savcıları;
1. Adlî
kolluk hizmetlerinin etkin ve verimli yürütülebilmesi amacıyla, adlî kolluk görevlilerince
ifa edilen adlî işlemleri her zaman denetler.
2. Yürütülen
soruşturma evrakını gerektiğinde ilgili adlî kolluk biriminde inceleyerek,
soruşturmaya ilişkin eksik gördüğü hususların ikmalini emredebileceği gibi,
soruşturma evrakı ve taraflarının bulunduğu hâl üzere Cumhuriyet başsavcılığına
intikal ettirilmesi talimatını da verebilir.
Cumhuriyet başsavcıları
veya Cumhuriyet savcıları adlî görevlerinin gereği olarak;
· Gözaltına alınan kişilerin
bulundurulacakları nezarethaneleri,
· Varsa ifade alma odalarını,
· Bu kişilerin durumlarını,
· Gözaltına alınma sürelerini,
· Gözaltına alma ile ilgili tüm kayıt
ve işlemlerini denetler, sonucunu nezarethaneye alınanların kaydına ait deftere
kaydeder.
·
Adlî kolluk, bağlı bulunduğu kolluk
teşkilatının bir parçası olup, öncelikli
görevi, karşılaştığı suçun işlenmesini önlemektir.
·
Cumhuriyet Başsavcılığı,adlî görevlere ilişkin emir ve
talimatlarını öncelikle adlî kolluk sorumlularına veya adlî kolluk görevi ifa
eden diğer birim âmirlerine verir.
·
Cumhuriyet savcılarınca, adlî görevler
ile ilgili emir ve talimatlar, kolluk birimlerinin aralarındaki işbölümü ile
kolluk teşkilatlarının görev ve yetki alanlarına göre verilir.
·
Adlî kolluk, adlî görevlerin haricindeki
hizmetlerde üstlerinin emrindedir.
·
Adlî kolluk görevlilerine, adlî görevi bulunmayan üstleri
tarafından, yürütülen soruşturma ile ilgili emir ve talimat verilemez.
·
Adlî kolluk görevlileri, kadrolarında yer
aldıkları birimlere mevzuatla verilmiş ve adlî görev kapsamı dışında kalan
diğer görev ve hizmetleri de yerine getirirler.
·
Adlî kolluk görevlilerinin özlük hakları,
bağlı oldukları teşkilat tarafından yürütülür.
·
En üst dereceli kolluk amiri adlî
olayları, suç işlenmesini önlemek, kamu düzen ve güvenini korumakla ve bu
konuda gerekli tedbirleri almakla görevli ve yetkili olan mülki idare amirine
derhal bildirir.
Adli
Kolluk Görevlendirme
Soruşturma yapmak üzere;
1. Emniyet
Genel Müdürlüğünce, asgari tam teşekküllü bir polis
merkezi bulunan yerlerde,
2. Jandarma
Genel Komutanlığınca, asgari tam teşekküllü bir jandarma karakolu bulunan yerlerde,
3. Sahil
Güvenlik Komutanlığınca, asgari sahil güvenlik bot komutanlıklarının bulunduğu
yerlerde,
4. Gümrük
Muhafaza Genel Müdürlüğünce, gümrük muhafaza kaçakçılık ve istihbarat
müdürlüğü, gümrük müdürlüğü ile
müstakil bölge ve kısım amirlikleri bulunan yerlerde,mevcut imkanlar ölçüsünde
yeterince adlî kolluk personeli görevlendirilir.
Görev
ve Yetkiler
·
Soruşturma işlemleri, Cumhuriyet
savcısının emir ve talimatları doğrultusunda öncelikle adlî kolluğa yaptırılır.
·
Adlî kolluk görevlileri Cumhuriyet
savcısının adlî görevlere ilişkin emirlerini gecikmeksizin yerine getirir.
Adlî kolluk görevlileri,
1. Kendilerine
yapılan bir suça ilişkin ihbar veya şikayetleri,
2. El
koydukları olayları,
3. Yakalanan
kişiler ile uygulanan tedbirleri derhal Cumhuriyet
başsavcılığına ve en üst dereceli kolluk amirine bildirir ve ilgili Cumhuriyet savcısının emri
doğrultusunda işin aydınlatılması için gerekli soruşturma işlemlerine başlar.
·
En üst dereceli kolluk amiri, adlî kolluk
hizmetlerinin etkin ve verimli bir şekilde yürütülmesi amacıyla adlî kolluk
görevlileri üzerinde gözetim,
denetim, planlama ve gerektiğinde diğer idari tedbirleri almaya ve iş
bölümünü yapmaya yetkilidir.
·
Bir ölümün doğal nedenlerden meydana
gelmediği kuşkusunu doğuracak bir durumun varlığı veya ölünün kimliğinin
belirlenememesi hâlinde; kolluk görevlisi, durumu derhal Cumhuriyet
başsavcılığına bildirmek ve Cumhuriyet savcısının emri doğrultusunda soruşturma
işlemlerine başlamak zorundadır.
·
Cumhuriyet savcısı, adlî kolluk görevlilerine emirleri yazılı; acele hâllerde, sözlü
olarak verir. Sözlü emir, en kısa sürede yazılı hâle dönüştürülerek mümkün
olması hâlinde en seri iletişim vasıtasıyla ilgili kolluğa bildirir; aksi halde ilgili kolluk
görevlilerince alınmasına hazır edilir. Ancak,
kolluk görevlisi emrin yazılı hâle getirilmesini beklemeden sözlü emrin
gereğini yerine getirir.
·
Suçüstü hâli ile G.S.B.H Cumhuriyet
savcısına erişilemiyorsa veya olay genişliği itibarıyla Cumhuriyet savcısının
iş gücünü aşıyorsa, sulh ceza hakimi de bütün soruşturma işlemlerini
yapabilir. Bu durumda adlî kolluk
görevlileri, sulh ceza hakimi tarafından emredilen tedbirleri alır ve
araştırmaları yerine getirir.
·
Adlî kolluk görevlileri, maddi gerçeğin
araştırılması ve adil bir yargılamanın yapılabilmesi için, Cumhuriyet
savcısının emirleri doğrultusunda şüphelinin
lehine veya aleyhine olan tüm delilleri, kanunda ön görülen koşullara uyarak
toplamak, muhafaza altına almak ve bunları bir fezleke ile Cumhuriyet savcısına sunmakla
yükümlüdür.
·
Hukuka aykırı delil elde edildiğinin
tespiti hâlinde, fezlekede bu hususa da yer verilir. Adlî kolluk görevlileri
diğer soruşturma işlemlerini de aynı titizlikle yerine getirir.
·
Olay yerinde görevine ait işlemlere
başlayan adlî kolluk görevlisi, bunların yapılmasına engel olan veya yetkisi
içinde aldığı tedbirlere aykırı davranan kişileri;
1. İşlemler
sonuçlanıncaya kadar önce sözlü
olarak ikaz eder,
2. Uyulmaması
hâlinde zor kullanarak olay
yerinden uzaklaştırır,
3. İlgilinin ısrarı hâlinde yakalama işlemi uygulanır.
Adlî
Kolluk Görevlilerinin Nitelikleri
·
Adlî kolluk görevlileri, kolluk
görevlilerinin ilgili mevzuatına göre taşıması gerekli olan niteliklere sahip
olmalıdır.
·
Adlî kolluk görevlilerinin, yüklendiği
görevlerin gerektirdiği bilgi ve vasıfları taşıması sağlanır.
·
Her hizmet bölümü için gerekli koşullar, kanun veya kolluk birimlerinin bağlı
bulundukları bakanlıklarca çıkarılan mevzuatta belirtilir.
·
Adlî kolluk görevlilerinin eğitimlerinin
verilmesinde kolluğun bağlı olduğu Bakanlıkça talep edilmesi hâlinde, Adalet
Bakanlığı tarafından
eğitici personel görevlendirilir. Hizmet
içi eğitimlerin planlanmasında Adalet
Bakanlığının veya yetkili Cumhuriyet başsavcısının görüşleri de alınır.
·
Adlî kolluk eğitimini başarı ile bitiren
personele, ilgili eğitim birimlerince sertifika verilir. Adli görevlerde
öncelikli olarak sertifikası olan kolluk personeli görevlendirilir.
Değerlendirme Raporları
·
Cumhuriyet başsavcıları her yılın sonunda, belirlenmiş adlî kolluk
sorumluları hakkında değerlendirme raporu düzenleyerek, mülki idare amirlerine gönderir.
·
Değerlendirme raporlarında, adlî kolluk
görevlilerinin soruşturma ve kovuşturma işlemlerindeki ehliyetiyle bu
işlemlerde gösterdikleri çalışkanlık,
iş disiplini ve başarı durumlarına
yer verilir. Bu değerlendirme raporları ilgilinin sicilinin düzenlenmesinde
dikkate alınır.
·
Birden fazla Cumhuriyet başsavcılığının
yetki çevresinde faaliyet gösteren adlî kolluk sorumluları hakkında,
değerlendirme raporları her yıl sonunda diğer
yer Cumhuriyet başsavcılıklarının görüşü de alınarak adlî
kolluk biriminin merkezinin bulunduğu yer Cumhuriyet başsavcısı tarafından düzenlenir.
Adlî Kolluk
Görevlilerinin Çalışma Esasları
·
Adlî kolluk birimlerinde görev yapacak
personelin konusunda uzmanlaşması için mümkün olduğunca aynı veya benzer
görevlerde çalışması için kendi teşkilatlarınca gerekli tedbirler alınır.
·
Adlî kolluk görevlileri, yürütülecek
soruşturmalarla ilgili olarak, katılacakları meslek içi kurslar sonunda belirli
branşlarda ihtisaslaşırlar.
·
Meydana gelen olayın özelliğine göre, kolluk amiri, soruşturma esnasında ihtiyaç duyduğu
konularda ihtisaslaşmış personeli görevlendirerek soruşturmanın daha kapsamlı
yapılmasını sağlar.
Adlî Kolluk Hizmetinin
Denetimi
Cumhuriyet başsavcıları ve
Cumhuriyet savcıları;
1. Adlî
kolluk hizmetlerinin etkin ve verimli yürütülebilmesi amacıyla, adlî kolluk
görevlilerince ifa edilen adlî işlemleri her
zaman denetler.
2. Yürütülen
soruşturma evrakını gerektiğinde ilgili adlî kolluk biriminde inceleyerek,
soruşturmaya ilişkin eksik gördüğü hususların ikmalini emredebileceği gibi,
soruşturma evrakı ve taraflarının bulunduğu hâl üzere Cumhuriyet başsavcılığına
intikal ettirilmesi talimatını da verebilir.
Cumhuriyet başsavcıları veya
Cumhuriyet savcıları adlî görevlerinin gereği olarak;
·
Gözaltına alınan kişilerin
bulundurulacakları nezarethaneleri,
·
Varsa ifade
alma odalarını,
·
Bu kişilerin durumlarını,
·
Gözaltına alınma sürelerini,
·
Gözaltına alma ile ilgili tüm kayıt ve
işlemlerini denetler, sonucunu nezarethaneye alınanların kaydına ait deftere
kaydeder.
