POLİSİN Önleme Araması Zor ve Silah Kullanma Yetkisi

POLİSİN ÖNLEME ARAMA YETKİSİ   

Polis, tehlikenin veya suç işlenmesinin önlenmesi amacıyla usulüne göre verilmiş sulh ceza hâkiminin kararı veya bu sebeplere bağlı olarak G.S.B.H mülkî âmirin vereceği yazılı emirle;

1.   Kişilerin; üstlerini, araçlarını, özel kağıtlarını ve eşyasını arar,

2.   Alınması gereken tedbirleri alır,

3.   Suç delillerini koruma altına alarak 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre gerekli işlemleri yapar.

·         Arama talep yazısında, arama için makul sebeplerin oluştuğunun gerekçeleriyle birlikte gösterilmesi gerekir.

Arama kararında veya emrinde;

1.   Aramanın sebebi,

2.   Aramanın konusu ve kapsamı,

3.   Aramanın yapılacağı yer,

4.   Aramanın yapılacağı zaman ve geçerli olacağı süre belirtilir.

Önleme araması aşağıdaki yerlerde yapılabilir:

1.   Toplantı ve gösteri yürüyüşlerinin yapıldığı yerde veya yakın çevresinde.

2.   Özel hukuk tüzel kişileri ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları veya sendikaların genel kurul toplantılarının yapıldığı yerin yakın çevresinde.

3.   Halkın topluca bulunduğu veya toplanabileceği yerlerde.

4.   Eğitim ve öğretim özgürlüğünün sağlanması için her derecede eğitim ve öğretim kurumlarının idarecilerinin talebiyle ve yüksek öğretim kurumlarının içinde, bunların yakın çevreleri ile giriş ve çıkışlarında.

5.   Umumî veya umuma açık yerlerde.

6.   Her türlü toplu taşıma araçlarında, seyreden taşıtlarda.

·         Konutta, yerleşim yerinde ve kamuya açık olmayan işyerlerinde ve  eklentilerinde önleme araması yapılamaz.

·         Spor karşılaşması, miting, konser, festival, toplantı ve gösteri yürüyüşünün düzenlendiği veya aniden toplulukların oluştuğu hallerde G.S.B.H var sayılır.

·         Polis, tehlikenin önlenmesi veya bertaraf edilmesi amacıyla güvenliğini sağladığı bina ve tesislere gelenlerin; herhangi bir emir veya karar olmasına bakılmaksızın, üstünü, aracını ve eşyasını teknik cihazlarla, gerektiğinde el ile kontrol etmeye ve aramaya yetkilidir. Bu yerlere girmek isteyenler kimliklerini sorulmaksızın ibraz etmek zorundadırlar. Milletlerarası anlaşmalar hükümleri saklıdır.

·         Önleme aramasının sonucu, arama kararı veya emri veren merci veya makama bir tutanakla bildirilir.

·         Araç aramalarında belge verilmesi zorunludur. Aranılan kişinin istemine bağlı olmaksızın düzenlenmesi gerekir.

·         Gözle görülen eşyanın alınması arama sayılmaz. Arama için eşyanın bakışta görülmemesi gerekir.

7-Polisin Zor Kullanma Yetkisi

Polis, görevini yaparken direnişle karşılaşması halinde, bu direnişi kırmak amacıyla ve kıracak ölçüde zor kullanmaya yetkilidir.

Zor kullanma yetkisi kapsamında, direnmenin mahiyetine ve derecesine göre ve direnenleri etkisiz hale getirecek şekilde kademeli olarak artan nispette bedeni kuvvet, maddi güç ve kanunî şartları gerçekleştiğinde silah kullanılabilir.

Polisin zor kullanacağı haller;

·         Polise mukavemet edilmesi.

·         Polisin görev yapmasının engellenmesi,

·         Polisin belirlediği yasal kural ve tedbirlere uyulmaması,

·         Polisin verdiği kanuni emir ve direktiflere uyulmaması,

·         Bedeni Kuvvet: Polisin direnen kişilere karşı veya eşya üzerinde doğrudan doğruya kullandığı bedeni gücü,

·         Maddi Güç: Polisin direnen kişilere karşı veya eşya üzerinde bedeni kuvvetin dışında kullandığı kelepçe, cop, basınçlı ve/veya boyalı su, göz yaşartıcı gazlar veya tozlar, fiziki engeller, polis köpekleri ve atları ile sair hizmet araçlarını, ifade eder.

·         Kullanılacak kuvvetin türü kademeli olarak arttırılmalıdır. Kuvvet sırası; bedeni kuvvet, maddi güç araç ve gereçleri ve son olarak da silah kullanmadır.

·         Polis, zor kullanma yetkisi kapsamında direnmeyi etkisiz kılmak amacıyla kullanacağı araç ve gereç ile kullanacağı zorun derecesini kendisi takdir ve tayin eder.

·         Toplu kuvvet olarak müdahale edilen durumlarda, zor kullanmanın derecesi ile kullanılacak araç ve gereçler müdahale eden kuvvetin amiri tarafından tayin ve tespit edilir.

·         Zor kullanma yetkisinin sınırı aşılırsa; kolluk kasten yaralama suçu işlemiş sayılır.

Zor Kullanma Yetkisinin Şartları

1.   Mecburiyet-Zorunluluk Unsuru: Polisin görevini yapabilmesi için zor kullanmaktan başka çaresinin kalmaması ve zor kullanmaya mecbur kalması gerekir.

2.   Orantılılık-Denge Unsuru: Polis zor kullanırken aşırı güç kullanmamalıdır. Sınırı aşan gereksiz zor kullanmalar suç niteliği kazanabilir.

3.   Yasal Unsur:  Zor kullanma yetkisinin yasal  dayanağının ve yasaya uygun olması gerekir.

4.   Görevin Yerine Getirilmesi: Polis istediği zaman veya şekilde ya da keyfi olarak zor kullanma yoluna gidemez. Görev esnasında da olsa zor kullanmanın bütün şartlarının oluşması gerekir.

5.   Kademeli Kullanmalıdır: Kullanılacak kuvvetin türü kademeli olarak arttırılmalıdır.Kullanılacak araç ve gereçler mevzuatta belirtilmiş olmalı ve kademe ve şiddeti etkisiz kılacak derecede olmalıdır.

6.   İhtar Yapılması: İmkan ve şartların uygun olması halinde zor kullanmadan önce ihtar yapılmalıdır.

7.   Zor kullanma gerektiren hallerin ortaya çıkmasında sebep polisin kendisi olmamalıdır.

Zor kullanmada hukuka uygunluk nedenleri;

1.   Yasa hükmünü yerine getirme,

2.   Amirin emrini yerine getirme,

3.   Meşru müdafaa,

4.   Zaruret halidir.

Polise Zor Kullanma Yetkisi Veren Kanunlar

1.   2559 sayılı PVSK.

2.   5271 sayılı CMK.

3.   5237 sayılı TCK.

4.   5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu.

5.   2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu.

6.   1481 sayılı Asayiş ve Müessir Bazı Fiillerin Önlenmesi Hakkında Kanun.

7.   3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu.

8.   2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu.

8-Silah Kullanma Yetkisi

Polis;

1.   Meşru savunma hakkının kullanılması kapsamında,

2.   Bedeni kuvvet ve maddi güç kullanarak etkisiz hale getiremediği direniş karşısında, bu direnişi kırmak amacıyla ve kıracak ölçüde,

3.   Hakkında tutuklama, gözaltına alma, zorla getirme kararı veya yakalama emri verilmiş olan kişilerin ya da suçüstü halinde şüphelinin yakalanmasını sağlamak amacıyla ve sağlayacak ölçüde,

4.   Kendisine veya başkalarına, iş yerlerine, konutlara, kamu binalarına, okullara, yurtlara, ibadethanelere, araçlara ve kişilerin tek tek veya toplu halde bulunduğu açık veya kapalı alanlara molotof, patlayıcı, yanıcı, yakıcı, boğucu, yaralayıcı ve benzeri silahlarla saldıran veya saldırıya teşebbüs edenlere karşı, saldırıyı etkisiz kılmak amacıyla ve etkisiz kılacak ölçüde,silah kullanmaya yetkilidir.

·         Polis,  silah kullanmadan önce kişiye duyabileceği şekilde “dur” çağrısında bulunur. Kişinin bu çağrıya uymayarak kaçmaya devam etmesi halinde, önce uyarı amacıyla silahla ateş edilebilir. Buna rağmen kaçmakta ısrar etmesi dolayısıyla ele geçirilmesinin mümkün olmaması halinde ise kişinin yakalanmasını sağlamak amacıyla ve sağlayacak ölçüde silahla ateş edilebilir.

·         Polis, direnişi kırmak ya da yakalamak amacıyla zor veya silah kullanma yetkisini kullanırken, kendisine karşı silahla saldırıya teşebbüs edilmesi halinde, silahla saldırıya teşebbüs eden kişiye karşı saldırı tehlikesini etkisiz kılacak ölçüde duraksamadan silahla ateş edebilir.

Silah Kullanmanın Genel Şartları ve Dikkat Edilecek Hususlar

1.   Kalabalık yerlerde silah kullanılmaktan kaçınılmalıdır.

2.   Polisin, gençler ve çocuklar ile ilgili özellikle 14 yaşından küçükler üzerinde silah kullanılması prensip olarak kabul edilmemelidir.

3.   Polise karşı silah kullanılması veya yeltenilmesi durumunda polis doğrudan ve duraksamadan ateş etmelidir.

4.   Polis, silah kullanırken mümkün olduğu kadar suçlunun yaralı olarak yakalanması amacını güderek bu yetkisini kullanmalıdır.

5.   Polis, en son çare olarak silah kullanma yetkisini kullanmalıdır.

Polise Silah Kullanma Yetkisi Veren Kanunlar

1.   2559 sayılı PVSK MADDE 16.

2.   5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu MADDE 22.

3.   1481 sayılı Asayiş ve Müessir Bazı Fiillerin Önlenmesi Hakkında Kanun MADDE 1 ve 2.

4.   211 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanunu MADDE 87.

5.   1402 sayılı Sıkıyönetim Kanunu MADDE 4.

6.   2935 sayılı Olağanüstü Hal Kanunu MADDE 23.

7.   Polise silah taşıma yetkisi veren 3201 sayılı ETK MADDE 4.

Silah kullanırken meşru müdafaa durumunun şartları;

1.   Saldırı haksız olmalıdır.

2.   Saldırı bir hakka yönelik olmalıdır.

3.   Meşru müdafaa hakkı veya yasanın tanıdığı meşru müdafaa yetkisi saldırı anında kullanılmalıdır.

4.   Saldırıyı önlemek için, suç olan bir fiili uygulamaktan başka çare olmamalıdır.

5.   Ölçü olmalıdır.

Polisin Silahla Giremeyeceği Yerler

Polis tehlike bakımından;

1.   Ceza ve tutuk evlerine,

2.   Uçaklara,

3.   Akıl hastahanelerine ve diğer hastahanelerin psikiyatri bölümüne,

4.   Nezarethanelere  silahla giremez.

5.   Barut,dinamit gibi patlayıcıların üretildiği veya depolandığı yerlere şarjörünü teslim edip silahı ile girebilir.

Polis nüfuza müessir olmamak bakımından;

1.   TBMM güvenliği ile görevli değil ise TBMM ana binaları ile Başkanlığınca belirlenen yerlere,

2.   Mahkemelere,(Polis, sanık konumunda ise mahkemelere resmi üniforma ile de giremez.)

3.   Disiplin kurulu ve idare heyetlerine silahla giremez.