POLİSİN GÖREV ve YETKİLERİ

POLİSİN GÖREVLERİ

1-Genel Asayiş Görevleri: Polisin temel görevi; toplum ve bireylerin can ve mal güvenliğini sağlamaktır. Polis aldığı tedbirlerle (devriye, nokta nöbeti, bekçi görevlendirme) bu görevi yerine getirir.

2-Koruma ve Önleme Görevleri: Bu görev, polisin idari görevlerindendir. Önleyici görev, düzenleme ve caydırıcılık nitelikte görevlerdir. Bunlar; nokta,devriye ekipleri,toplantı,gösteri ve yürüyüşlerde alınan önlemler, trafik tedbir ve düzenlemeleri gibi görevler. PVSK’ya göre, polisin en geniş yetki alanı; Önleme Yetkisidir.

3-Olayları Bastırma Görevi: Spor müsabakaları,tören,konser,miting,toplantı ve yürüyüşlerde olayların büyümemesi veya faillerin yakalanması için yapılan görevlerdir.

4-Adli Görevler: Suçun işlenmesinden sonra yapılan; suçun,suç şüphelisinin ve suça ilişkin delillerin tespiti, şüphelinin yakalanması ve hazırlanan fezleke ile birlikte adli makamlara teslim edilmesi görevler polisin adli görevleridir. Polisin adli görevi suç işlendikten sonra başlar. Adli polis; acele hallerde, suçun aydınlatılması, delillerin toplanması ve suçluların aranması ve yakalanmasında savcı talimatını beklemeden harekete geçer ve savcıya haber verir.

5-Devletin Yürütme Gücüne Yardım Görevi: İdare tarafından alınan kararların yerine getirilmesinde kuvvet kullanılması gereken veya yeterli güce sahip olunmayan durumlarda idare yazılı olarak polisten yardım ister. Polis, hukuki kurallar gereğince idareye yardımda bulunur. Belediyelerin yıkım görevi gibi.

6-Sosyal Yardım Görevi: Kimsesizlere barınacak yer temin etmek,hastaları tedavi merkezine götürmek,yaşlılar,çocuklar ve kimsesizlere yardım etmek, yolda kalanlara ulaştırma araçları temin etmek gibi görevleri kapsar.

POLİSİN YETKİLERİ

Polis, görev ve yetkilerini kullanırken;

1.   Tehlike şartı: Kamu emniyeti veya kamu düzeni bakımından mevcut bulunan zarar verici olayın gerçekleşmeye başladığı konusunda kesine yakın ihtimalin var olma durumu.

2.   Zorunluluk Şartı: Polisin, olaya müdahale etmesi veya güvenlik önlemine başvurmasının zorunlu olması.

3.   Orantılılık Şartı: Polis, olayın önlenmesine yeterli ölçüde tedbir alması gereklidir. Bu tedbirleri alırken aşırıya kaçmamalıdır.

POLİSİN YETKİLERİ(Durdurma ve Kimlik Sorma-Parmak İzi ve Fotoğraf Alma)

1-Durdurma ve Kimlik Sorma: Polis, kişileri ve araçları;

1.   Bir suç veya kabahatin işlenmesini önlemek,

2.   Suç işlendikten sonra kaçan faillerin yakalanmasını sağlamak, işlenen suç veya kabahatlerin faillerinin kimliklerini tespit etmek,

3.   Hakkında yakalama emri ya da zorla getirme kararı verilmiş olan kişileri tespit etmek,

4.   Kişilerin hayatı, vücut bütünlüğü veya malvarlığı bakımından ya da topluma yönelik mevcut veya muhtemel bir tehlikeyi önlemek amacıyla durdurabilir.

·         Durdurma yetkisinin kullanılabilmesi için polisin tecrübesine ve içinde bulunulan durumdan edindiği izlenime dayanan makul bir sebebin bulunması gerekir. 

·         Süreklilik arz edecek, fiilî durum ve keyfilik oluşturacak şekilde durdurma işlemi yapılamaz.

·         Polis, durdurduğu kişiye durdurma sebebini bildirir ve durdurma sebebine ilişkin sorular sorabilir; kimliğini veya bulundurulması gerekli diğer belgelerin ibraz edilmesini isteyebilir.

·         Durdurma süresi, durdurma sebebine esas teşkil eden işlemin gerçekleştirilmesi için zorunlu olan süreden fazla olamaz.

·         Durdurma sebebinin ortadan kalkması halinde kişilerin ve araçların ayrılmalarına izin verilir.

·         Polis, durdurduğu kişi üzerinde veya aracında silah veya tehlike oluşturan diğer bir eşyanın bulunduğu hususunda yeterli şüphenin varlığı halinde, kendisine veya başkalarına zarar verilmesini önlemek amacına yönelik gerekli tedbirleri alabilir. Bu amaçla kişinin üzerindeki elbisenin çıkarılması veya aracın, dışarıdan bakıldığında içerisi görünmeyen bölümlerinin açılması istenemez. Ancak, el ile dıştan kontrol hariç, kişinin üstü ve eşyası ile aracının dışarıdan bakıldığında içerisi görünmeyen bölümlerinin aranması; İçişleri Bakanlığı tarafından belirlenecek esaslar dahilinde mülki amirin görevlendireceği kolluk amirinin yazılı, acele hallerde sonradan yazıyla teyit edilmek üzere sözlü emriyle yapılabilir. Kolluk amirinin kararı 24 saat içinde görevli hakimin onayına sunulur. Yapılan araç aramalarına ilişkin olarak kişiye, arama gerekçesini de içeren bir belge verilir. 

·         Polis, görevini yerine getirirken, kendisinin polis olduğunu belirleyen belgeyi gösterdikten sonra, kişilere kimliğini sorabilir. Bu kişilere kimliğini ispatlamaları hususunda gerekli kolaylık gösterilir.

·         Belgesinin bulunmaması, açıklamada bulunmaktan kaçınması veya gerçeğe aykırı beyanda bulunması dolayısıyla ya da sair surette kimliği belirlenemeyen kişi tutularak durumdan derhal Cumhuriyet savcısı haberdar edilir. Bu kişi, kimliği açık bir şekilde anlaşılıncaya kadar gözaltına alınır ve gerekirse tutuklanır. Kimliğinin tespiti amacıyla tutulan kişiye, kimliği tespit edildikten sonra ve talepte bulunması halinde, bu amaçla tutulduğuna ve tutulma süresine dair bir belge verilir. Kişinin kimliğinin belirlenmesi durumunda, bu nedenle gözaltına alınma veya tutuklanma haline derhal son verilir.

·         İl İdaresi Kanunu,PVSK,Kimlik Bildirme Kanunu,İş yeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik,TCK,Kabahatler Kanunu ve Sıkıyönetim Kanunu polise durdurma ve kimlik sorma yetkisini veren hukuki dayanaklardır.

2-Parmak İzi ve Fotoğrafların Kayda Alınması: Polis;

1.   Gönüllü,

2.   Her çeşit silah ruhsatı, sürücü belgesi, pasaport veya pasaport yerine geçen belge almak için başvuruda bulunan,

3.   Başta polis olmak üzere, genel veya özel kolluk görevlisi ya da özel güvenlik görevlisi olarak istihdam edilen,

4.   Türk vatandaşlığına başvuruda bulunan,

5.   Sığınma talebinde bulunan veya gerekli görülmesi halinde, ülkeye giriş yapan sair yabancı,

6.   Gözaltına alınan kişilerin parmak izini alır.

Alınan parmak izi;

·         Ait olduğu kişinin kimlik bilgileri,

·         Ne zaman ve kim tarafından alındığı belirtilmek suretiyle, bu amaca özgü sisteme kaydedilerek saklanır.

·         Parmak izinin hangi sebeple alındığı sisteme kaydedilmez.

·         Olay yerinden elde edilen ve kime ait olduğu henüz tespit edilemeyen parmak izleri, kime ait olduğu tespit edilinceye kadar, ilgili soruşturma dosya numarası ile birlikte sisteme kaydedilir.

Bu sistemde yer alan bilgiler, Kimlik tespiti,suçun önlenmesi,yürütülmekte olan soruşturma ve kovuşturma kapsamında maddi gerçeğin ortaya çıkarılması amacıyla mahkeme, hâkim, Cumhuriyet savcısı ve kolluk tarafından kullanılabilir.

·         Kolluk birimleri, kimlik tespiti yapmak ya da olay yerinden alınan parmak izini karşılaştırmak amacıyla doğrudan bu sistemle bağlantı kurabilir.

·         Sistemde kayıtlı bilgilerin hangi kamu görevlisi tarafından ve ne amaçla kullanıldığının denetlenebilmesine imkân tanıyan bir güvenlik sistemi kurulur.

·         Sistemde yer alan kayıtlar gizlidir; belirlenen amaçlar dışında kullanılamaz.

·         Sisteme kayıtlı olan parmak izi ve fotoğraflar, kişinin ölümünden itibaren 10 yıl ve her halde kayıt tarihinden itibaren 80 yıl geçtikten sonra sistemden silinir.

·         Parmak izi ile fotoğrafların sistemde kaydedilmesi ve saklanması ile bu kayıtlardan yararlanmaya ilişkin diğer esas ve usuller, İçişleri Bakanlığı tarafından Adalet Bakanlığının görüşü alınarak çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.

·         Gönüllü olanların fotoğrafları alınmaz.

Polise; parmak izi ve fotoğraf alma yetkisi veren kanunlar;

1.   PVSK,

2.   CMK,

3.   Genel Kadınlar ve Genelevlerin Tabi Olacakları Hükümler,

4.   Fuhuş Yüzünden Bulaşan Zührevi Hastalıklarla Mücadele Tüzüğü.

·         Parmak izi alma işlemine daktiloskopi denir.

·         Parmak izleri birbirine benzemez ve benzetilemez.

·         Parmak izleri değişmez ve değiştirilemez.

·         Parmak izleri devamlıdır ve yok edilemez.

·         Parmak izlerinin sınıflandırma imkanı vardır.

·         Parmak izi hukukumuzda kesin delil niteliğindedir.

·          

Polisin Men Yetkileri(18 Yaşından Küçükler-Gürültü-Genel Ahlak-Neşriyat-Trafik)

4-POLİSİN MEN YETKİLERİ

A) 18 Yaşından Küçükler Hakkında Men Yetkisi

Çalıştırılmaktan Men Etme Yetkisi: Kanunî istisnalar saklı kalmak üzere, eğlence, oyun, içki ve benzeri amaçlı umuma açık ve açılması izne bağlı yerlerde 18 yaşından küçükler çalıştırılamaz. İstisnaları;

1.   Turizm Meslek Lisesi ile Çıraklık ve Meslek Eğitimi Kanununa göre yapılacak eğitim ve stajlarda eğitim amacı ile izin verilir.

2.   Sanat ve hüner gösterileri yapan kişiler sadece sahneye münhasır olarak görev yapar ve sahne gösterileri bitince salona girip oturamazlar.

18 yaşından küçüklerin çalıştığı tespit edildiği takdirde; durum tutanakla tespit edilip, idari para cezası uygulanmak üzere ruhsat vermeye yetkili idareye gönderilir.

İçkili Yerlere Girmekten Men Yetkisi: Polis bar, pavyon, gazino, meyhane gibi içkili yerler ile kıraathane ve oyun oynatılan benzeri yerlere yanlarında veli ve vasileri olsa bile 18 yaşını doldurmamış küçüklerin girmesini meneder. Menetme işlemine muhalefette bulunan velilere veya işyeri sahiplerine adli işlem yapılır.

B)Gürültüyü Men Yetkisi

·         Şehir ve kasabalarda gerek mesken içinde ve gerek dışında saat 24 ten sonra her ne suretle olursa olsun civar halkının rahat ve huzurunu bozacak surette gürültü yapanlar polisçe menolunur.

·         Saat 24’den sonra gürültü yapanlara polis nazikçe uyarıda bulunur. Polisin ihtarına rağmen gürültüye devam edenlere para cezası kesilir. Buna rağmen gürültüye devam edilirse kasıt unsuru vardır ve şikayetçi de varsa gürültü yapanlar hakkında adli işlem yapılır.

·         Kolluktan izin alınarak yapılan düğün, müsamere ve balolar istisnadır.

C)Genel Ahlaka Aykırılığa Men Yetkisi

Polis, PVSK madde 11’e göre;

1.   Genel ahlak ve edep kurallarına aykırı olarak; utanç verici ve toplum düzeni bakımından tasvip edilmeyen tavır ve davranışta bulunanlar ile bu nitelikte söz, şarkı, müzik veya benzeri gösteri yapanları,

2.   Çocuklar, kız ve kadınlar ile genç erkeklere sözle veya herhangi bir şekilde sarkıntılık edenleri, kötü alışkanlıklara ve her türlü ahlaksızlığa yönelten ve teşvik edenleri,

3.   Genel ahlâk ve edebe aykırı mahiyette her türlü sesli ve görüntülü eserleri, kaydedildiği materyale bakılmaksızın üreten ve satanları, herhangi bir müracaat veya şikayet olmasa bile engeller, davranışlarının devamını durdurarak yasaklar, sanıklar hakkında tanzim olunacak evrakı derhal şikayete bağlı suçlar hakkındaki evrakı da şikayet ve müracaat vuku bulduğu takdirde adliyeye tevdi eder.

4.   Polis; cinsel saldırı, çocukların cinsel istismarı, reşit olmayanla ilişki, cinsel taciz gibi durumlarda ve şahsi dava yoluyla takip edilecek hususlar ve utanç verici, genel ahlaka aykırı, küçükleri kötü yola sevk edici ise şikayet beklenmeksizin men yetkisini kullanır. Rızanın varlığı polisin bu yetkisini kullanmasına engel değildir.

D) Neşriyat İle İlgili Men Yetkisi

·         Bir neşir vasıtası için abone yazmak veya bunlar için yazı, resim, ilan gibi bir madde kabul etmek maksadıyla Matbuat Kanununa göre alınmış vesikası olmaksızın idare evlerinin dışında dolaşanlar veya dolaştırılanlar şantajdan veya böyle bir harekette dolandırıcılıktan maznun olarak takibat altında bulunanlar; polisçe bu yolda çalışmaktan menedilir.

Polis;

1.   Halkı dolandırmak,

2.   Mahkeme kararıyla kapatılmış bir gazete veya dergiye abone kaydetmek,

3.   Yeni çıkarılacak fakat devamı şüpheli bir gazete veya dergi için abone yazmak,

4.   Yer altı faaliyetlerinde kuryelik,haber alma,yıkıcı propaganda gibi yasalara aykırı faaliyetleri gizlemek için maske olarak kullanmaları ihtimali karşısında kontrol etmeye görevli ve yetkilidir. Bu amaçla araştırma yapmaya yetkilidir.

E)Trafikle İlgili Men Yetkisi

Karayolları Trafik Kanununa göre polis;

1.   Sürücü belgesi olmayanların,

2.   Mahkemelerce veya Cumhuriyet savcılıklarınca ya da bu Kanunda belirtilen yetkililerce sürücü belgesi geçici olarak ya da tedbiren geri alınanların,

3.   Sürücü belgesi iptal edilenlerin,

araç kullanarak trafiğe çıktıklarının tespiti hâlinde,kişilere 1.407 TL idari para cezası verilir. Ayrıca, aracın sürücü belgesiz kişilerce sürülmesine izin veren araç sahibine de tescil plakası üzerinden aynı miktarda idari para cezası verilir.

·         Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri almış olan sürücüler ile alkollü sürücülerin araç sürmeleri yasaktır.

·         Uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin kullanılıp kullanılmadığı ya da alkolün kandaki miktarını tespit amacıyla, kollukça teknik cihazlar kullanılır.

·         Kişinin yaralanmalı veya ölümlü ya da kollukça müdahil olunan maddi hasarlı trafik kazasına karışması hâlinde, belirtilen muayeneye tabi tutulması zorunludur.

·         Teknik cihaz ile yapılan ölçüme itiraz eden veya cihaz ile ölçüm yapılmasına müsaade etmeyen sürücüler, en yakın adli tıp kurumuna veya adli tabipliğe veya Sağlık Bakanlığına bağlı sağlık kuruluşlarına götürülerek uyuşturucu veya uyarıcı madde ya da alkol tespitinde kullanılmak üzere vücutlarından kan, tükürük veya idrar gibi örnekler alınır.

·         Trafik kazası sonucunda kişinin ölmesi veya teknik cihaza üfleyemeyecek kadar yaralanmış olması hâlinde, bu kişilerden kan, tükürük veya idrar gibi örnekler alınır.

Teknik Cihazlarla Yapılan Tespit Sonucunda

1.   Yapılan tespit sonucunda, 0.50 promilin üzerinde alkollü araç kullandığı tespit edilen sürücüler hakkında, fiili bir suç oluştursa bile, 700 TL idari para cezası verilir ve sürücü belgesi 6 ay süreyle geri alınır.

2.   Hususi otomobil dışındaki araçları alkollü olarak kullanan sürücüler bakımından promil alt sınırı 0.21 olarak uygulanır.

3.   Alkollü araç kullanma nedeniyle sürücü belgesi alınan kişiye, son ihlalin gerçekleştiği tarihten itibaren geriye doğru 5 yıl içinde;

4.   2.defasında 877 TL idari para cezası verilir ve sürücü belgeleri 2 yıl süreyle,

5.   3 veya 3’ten fazlasında ise, 1.407 TL idari para cezası verilir ve sürücü belgeleri her seferinde beşer yıl süreyle geri alınır.

·         Sürücü belgelerinin herhangi bir nedenle geçici olarak geri alınmış olması hâlinde belirtilen süreler, geçici alma süresinin bitiminde başlar.

·         Uyuşturucu veya uyarıcı madde aldığı tespit edilen sürücülere 3.600 TL idari para cezası verilir ve sürücü belgesi 5 yıl süreyle geri alınır. Bu kişiler hakkında ayrıca TCK hükümleri uygulanır.

·         Uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin kullanılıp kullanılmadığı ya da alkolün kandaki miktarını tespit amacıyla, kollukça teknik cihazlar kullanılmasını kabul etmeyen sürücülere 2000 TL idari para cezası verilir ve sürücü belgesi 2 yıl süreyle geri alınır.

·         Alkollü olarak araç kullanması nedeniyle son ihlalin gerçekleştiği tarihten itibaren geriye doğru beş yıl içinde sürücü belgeleri ikinci defa geri alınan sürücüler Sağlık Bakanlığınca, usul ve esasları İçişleri, Millî Eğitim ve Sağlık bakanlıklarınca çıkarılacak yönetmelikte gösterilen sürücü davranışlarını geliştirme eğitimine;

·         Üç veya üçten fazla geri alınan sürücüler ise psiko-teknik değerlendirmeye ve psikiyatri uzmanının muayenesine tabi tutulurlar.

·         Geri alınan sürücü belgesinin iade edilebilmesi için; verilmiş olan idari para cezalarının tamamının tahsil edilmiş olması;

·         Uyuşturucu veya uyarıcı madde alması nedeniyle sürücü belgesi alınanların ayrıca sürücü olmasında sakınca bulunmadığına dair resmi sağlık kurumlarından alınmış sağlık kurulu raporunun ibraz edilmesi şarttır.

POLİSİN ÖNLEME ARAMA YETKİSİ   

Polis, tehlikenin veya suç işlenmesinin önlenmesi amacıyla usulüne göre verilmiş sulh ceza hâkiminin kararı veya bu sebeplere bağlı olarak G.S.B.H mülkî âmirin vereceği yazılı emirle;

Kişilerin; üstlerini, araçlarını, özel kağıtlarını ve eşyasını arar,

Alınması gereken tedbirleri alır,

Suç delillerini koruma altına alarak 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre gerekli işlemleri yapar.

Arama talep yazısında, arama için makul sebeplerin oluştuğunun gerekçeleriyle birlikte gösterilmesi gerekir.

Arama kararında veya emrinde;

Aramanın sebebi,

Aramanın konusu ve kapsamı,

Aramanın yapılacağı yer,

Aramanın yapılacağı zaman ve geçerli olacağı süre belirtilir.

Önleme araması aşağıdaki yerlerde yapılabilir:

Toplantı ve gösteri yürüyüşlerinin yapıldığı yerde veya yakın çevresinde.

Özel hukuk tüzel kişileri ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları veya sendikaların genel kurul toplantılarının yapıldığı yerin yakın çevresinde.

Halkın topluca bulunduğu veya toplanabileceği yerlerde.

Eğitim ve öğretim özgürlüğünün sağlanması için her derecede eğitim ve öğretim kurumlarının idarecilerinin talebiyle ve yüksek öğretim kurumlarının içinde, bunların yakın çevreleri ile giriş ve çıkışlarında.

Umumî veya umuma açık yerlerde.

Her türlü toplu taşıma araçlarında, seyreden taşıtlarda.

Konutta, yerleşim yerinde ve kamuya açık olmayan işyerlerinde ve  eklentilerinde önleme araması yapılamaz.

Spor karşılaşması, miting, konser, festival, toplantı ve gösteri yürüyüşünün düzenlendiği veya aniden toplulukların oluştuğu hallerde G.S.B.H var sayılır.

Polis, tehlikenin önlenmesi veya bertaraf edilmesi amacıyla güvenliğini sağladığı bina ve tesislere gelenlerin; herhangi bir emir veya karar olmasına bakılmaksızın, üstünü, aracını ve eşyasını teknik cihazlarla, gerektiğinde el ile kontrol etmeye ve aramaya yetkilidir. Bu yerlere girmek isteyenler kimliklerini sorulmaksızın ibraz etmek zorundadırlar. Milletlerarası anlaşmalar hükümleri saklıdır.

Önleme aramasının sonucu, arama kararı veya emri veren merci veya makama bir tutanakla bildirilir.

Araç aramalarında belge verilmesi zorunludur. Aranılan kişinin istemine bağlı olmaksızın düzenlenmesi gerekir.

Gözle görülen eşyanın alınması arama sayılmaz. Arama için eşyanın bakışta görülmemesi gerekir.

 POLİSİN GÖREVLERİ

1-Genel Asayiş Görevleri: Polisin temel görevi; toplum ve bireylerin can ve mal güvenliğini sağlamaktır. Polis aldığı tedbirlerle (devriye, nokta nöbeti, bekçi görevlendirme) bu görevi yerine getirir.

2-Koruma ve Önleme Görevleri: Bu görev, polisin idari görevlerindendir. Önleyici görev, düzenleme ve caydırıcılık nitelikte görevlerdir. Bunlar; nokta,devriye ekipleri,toplantı,gösteri ve yürüyüşlerde alınan önlemler, trafik tedbir ve düzenlemeleri gibi görevler. PVSK’ya göre, polisin en geniş yetki alanı; Önleme Yetkisidir.

3-Olayları Bastırma Görevi: Spor müsabakaları,tören,konser,miting,toplantı ve yürüyüşlerde olayların büyümemesi veya faillerin yakalanması için yapılan görevlerdir.

4-Adli Görevler: Suçun işlenmesinden sonra yapılan; suçun,suç şüphelisinin ve suça ilişkin delillerin tespiti, şüphelinin yakalanması ve hazırlanan fezleke ile birlikte adli makamlara teslim edilmesi görevler polisin adli görevleridir. Polisin adli görevi suç işlendikten sonra başlar. Adli polis; acele hallerde, suçun aydınlatılması, delillerin toplanması ve suçluların aranması ve yakalanmasında savcı talimatını beklemeden harekete geçer ve savcıya haber verir.

5-Devletin Yürütme Gücüne Yardım Görevi: İdare tarafından alınan kararların yerine getirilmesinde kuvvet kullanılması gereken veya yeterli güce sahip olunmayan durumlarda idare yazılı olarak polisten yardım ister. Polis, hukuki kurallar gereğince idareye yardımda bulunur. Belediyelerin yıkım görevi gibi.

6-Sosyal Yardım Görevi: Kimsesizlere barınacak yer temin etmek,hastaları tedavi merkezine götürmek,yaşlılar,çocuklar ve kimsesizlere yardım etmek, yolda kalanlara ulaştırma araçları temin etmek gibi görevleri kapsar.

POLİSİN YETKİLERİ

Polis, görev ve yetkilerini kullanırken;

1.   Tehlike şartı: Kamu emniyeti veya kamu düzeni bakımından mevcut bulunan zarar verici olayın gerçekleşmeye başladığı konusunda kesine yakın ihtimalin var olma durumu.

2.   Zorunluluk Şartı: Polisin, olaya müdahale etmesi veya güvenlik önlemine başvurmasının zorunlu olması.

3.   Orantılılık Şartı: Polis, olayın önlenmesine yeterli ölçüde tedbir alması gereklidir. Bu tedbirleri alırken aşırıya kaçmamalıdır.

POLİSİN YETKİLERİ(Durdurma ve Kimlik Sorma-Parmak İzi ve Fotoğraf Alma)

1-Durdurma ve Kimlik Sorma: Polis, kişileri ve araçları;

1.   Bir suç veya kabahatin işlenmesini önlemek,

2.   Suç işlendikten sonra kaçan faillerin yakalanmasını sağlamak, işlenen suç veya kabahatlerin faillerinin kimliklerini tespit etmek,

3.   Hakkında yakalama emri ya da zorla getirme kararı verilmiş olan kişileri tespit etmek,

4.   Kişilerin hayatı, vücut bütünlüğü veya malvarlığı bakımından ya da topluma yönelik mevcut veya muhtemel bir tehlikeyi önlemek amacıyla durdurabilir.

·         Durdurma yetkisinin kullanılabilmesi için polisin tecrübesine ve içinde bulunulan durumdan edindiği izlenime dayanan makul bir sebebin bulunması gerekir. 

·         Süreklilik arz edecek, fiilî durum ve keyfilik oluşturacak şekilde durdurma işlemi yapılamaz.

·         Polis, durdurduğu kişiye durdurma sebebini bildirir ve durdurma sebebine ilişkin sorular sorabilir; kimliğini veya bulundurulması gerekli diğer belgelerin ibraz edilmesini isteyebilir.

·         Durdurma süresi, durdurma sebebine esas teşkil eden işlemin gerçekleştirilmesi için zorunlu olan süreden fazla olamaz.

·         Durdurma sebebinin ortadan kalkması halinde kişilerin ve araçların ayrılmalarına izin verilir.

·         Polis, durdurduğu kişi üzerinde veya aracında silah veya tehlike oluşturan diğer bir eşyanın bulunduğu hususunda yeterli şüphenin varlığı halinde, kendisine veya başkalarına zarar verilmesini önlemek amacına yönelik gerekli tedbirleri alabilir. Bu amaçla kişinin üzerindeki elbisenin çıkarılması veya aracın, dışarıdan bakıldığında içerisi görünmeyen bölümlerinin açılması istenemez. Ancak, el ile dıştan kontrol hariç, kişinin üstü ve eşyası ile aracının dışarıdan bakıldığında içerisi görünmeyen bölümlerinin aranması; İçişleri Bakanlığı tarafından belirlenecek esaslar dahilinde mülki amirin görevlendireceği kolluk amirinin yazılı, acele hallerde sonradan yazıyla teyit edilmek üzere sözlü emriyle yapılabilir. Kolluk amirinin kararı 24 saat içinde görevli hakimin onayına sunulur. Yapılan araç aramalarına ilişkin olarak kişiye, arama gerekçesini de içeren bir belge verilir. 

·         Polis, görevini yerine getirirken, kendisinin polis olduğunu belirleyen belgeyi gösterdikten sonra, kişilere kimliğini sorabilir. Bu kişilere kimliğini ispatlamaları hususunda gerekli kolaylık gösterilir.

·         Belgesinin bulunmaması, açıklamada bulunmaktan kaçınması veya gerçeğe aykırı beyanda bulunması dolayısıyla ya da sair surette kimliği belirlenemeyen kişi tutularak durumdan derhal Cumhuriyet savcısı haberdar edilir. Bu kişi, kimliği açık bir şekilde anlaşılıncaya kadar gözaltına alınır ve gerekirse tutuklanır. Kimliğinin tespiti amacıyla tutulan kişiye, kimliği tespit edildikten sonra ve talepte bulunması halinde, bu amaçla tutulduğuna ve tutulma süresine dair bir belge verilir. Kişinin kimliğinin belirlenmesi durumunda, bu nedenle gözaltına alınma veya tutuklanma haline derhal son verilir.

·         İl İdaresi Kanunu,PVSK,Kimlik Bildirme Kanunu,İş yeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik,TCK,Kabahatler Kanunu ve Sıkıyönetim Kanunu polise durdurma ve kimlik sorma yetkisini veren hukuki dayanaklardır.

2-Parmak İzi ve Fotoğrafların Kayda Alınması: Polis;

1.   Gönüllü,

2.   Her çeşit silah ruhsatı, sürücü belgesi, pasaport veya pasaport yerine geçen belge almak için başvuruda bulunan,

3.   Başta polis olmak üzere, genel veya özel kolluk görevlisi ya da özel güvenlik görevlisi olarak istihdam edilen,

4.   Türk vatandaşlığına başvuruda bulunan,

5.   Sığınma talebinde bulunan veya gerekli görülmesi halinde, ülkeye giriş yapan sair yabancı,

6.   Gözaltına alınan kişilerin parmak izini alır.

Alınan parmak izi;

·         Ait olduğu kişinin kimlik bilgileri,

·         Ne zaman ve kim tarafından alındığı belirtilmek suretiyle, bu amaca özgü sisteme kaydedilerek saklanır.

·         Parmak izinin hangi sebeple alındığı sisteme kaydedilmez.

·         Olay yerinden elde edilen ve kime ait olduğu henüz tespit edilemeyen parmak izleri, kime ait olduğu tespit edilinceye kadar, ilgili soruşturma dosya numarası ile birlikte sisteme kaydedilir.

Bu sistemde yer alan bilgiler, Kimlik tespiti,suçun önlenmesi,yürütülmekte olan soruşturma ve kovuşturma kapsamında maddi gerçeğin ortaya çıkarılması amacıyla mahkeme, hâkim, Cumhuriyet savcısı ve kolluk tarafından kullanılabilir.

·         Kolluk birimleri, kimlik tespiti yapmak ya da olay yerinden alınan parmak izini karşılaştırmak amacıyla doğrudan bu sistemle bağlantı kurabilir.

·         Sistemde kayıtlı bilgilerin hangi kamu görevlisi tarafından ve ne amaçla kullanıldığının denetlenebilmesine imkân tanıyan bir güvenlik sistemi kurulur.

·         Sistemde yer alan kayıtlar gizlidir; belirlenen amaçlar dışında kullanılamaz.

·         Sisteme kayıtlı olan parmak izi ve fotoğraflar, kişinin ölümünden itibaren 10 yıl ve her halde kayıt tarihinden itibaren 80 yıl geçtikten sonra sistemden silinir.

·         Parmak izi ile fotoğrafların sistemde kaydedilmesi ve saklanması ile bu kayıtlardan yararlanmaya ilişkin diğer esas ve usuller, İçişleri Bakanlığı tarafından Adalet Bakanlığının görüşü alınarak çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.

·         Gönüllü olanların fotoğrafları alınmaz.

Polise; parmak izi ve fotoğraf alma yetkisi veren kanunlar;

1.   PVSK,

2.   CMK,

3.   Genel Kadınlar ve Genelevlerin Tabi Olacakları Hükümler,

4.   Fuhuş Yüzünden Bulaşan Zührevi Hastalıklarla Mücadele Tüzüğü.

·         Parmak izi alma işlemine daktiloskopi denir.

·         Parmak izleri birbirine benzemez ve benzetilemez.

·         Parmak izleri değişmez ve değiştirilemez.

·         Parmak izleri devamlıdır ve yok edilemez.

·         Parmak izlerinin sınıflandırma imkanı vardır.

·         Parmak izi hukukumuzda kesin delil niteliğindedir.

·          

Polisin Men Yetkileri(18 Yaşından Küçükler-Gürültü-Genel Ahlak-Neşriyat-Trafik)

4-POLİSİN MEN YETKİLERİ

A) 18 Yaşından Küçükler Hakkında Men Yetkisi

Çalıştırılmaktan Men Etme Yetkisi: Kanunî istisnalar saklı kalmak üzere, eğlence, oyun, içki ve benzeri amaçlı umuma açık ve açılması izne bağlı yerlerde 18 yaşından küçükler çalıştırılamaz. İstisnaları;

1.   Turizm Meslek Lisesi ile Çıraklık ve Meslek Eğitimi Kanununa göre yapılacak eğitim ve stajlarda eğitim amacı ile izin verilir.

2.   Sanat ve hüner gösterileri yapan kişiler sadece sahneye münhasır olarak görev yapar ve sahne gösterileri bitince salona girip oturamazlar.

18 yaşından küçüklerin çalıştığı tespit edildiği takdirde; durum tutanakla tespit edilip, idari para cezası uygulanmak üzere ruhsat vermeye yetkili idareye gönderilir.

İçkili Yerlere Girmekten Men Yetkisi: Polis bar, pavyon, gazino, meyhane gibi içkili yerler ile kıraathane ve oyun oynatılan benzeri yerlere yanlarında veli ve vasileri olsa bile 18 yaşını doldurmamış küçüklerin girmesini meneder. Menetme işlemine muhalefette bulunan velilere veya işyeri sahiplerine adli işlem yapılır.

B)Gürültüyü Men Yetkisi

·         Şehir ve kasabalarda gerek mesken içinde ve gerek dışında saat 24 ten sonra her ne suretle olursa olsun civar halkının rahat ve huzurunu bozacak surette gürültü yapanlar polisçe menolunur.

·         Saat 24’den sonra gürültü yapanlara polis nazikçe uyarıda bulunur. Polisin ihtarına rağmen gürültüye devam edenlere para cezası kesilir. Buna rağmen gürültüye devam edilirse kasıt unsuru vardır ve şikayetçi de varsa gürültü yapanlar hakkında adli işlem yapılır.

·         Kolluktan izin alınarak yapılan düğün, müsamere ve balolar istisnadır.

C)Genel Ahlaka Aykırılığa Men Yetkisi

Polis, PVSK madde 11’e göre;

1.   Genel ahlak ve edep kurallarına aykırı olarak; utanç verici ve toplum düzeni bakımından tasvip edilmeyen tavır ve davranışta bulunanlar ile bu nitelikte söz, şarkı, müzik veya benzeri gösteri yapanları,

2.   Çocuklar, kız ve kadınlar ile genç erkeklere sözle veya herhangi bir şekilde sarkıntılık edenleri, kötü alışkanlıklara ve her türlü ahlaksızlığa yönelten ve teşvik edenleri,

3.   Genel ahlâk ve edebe aykırı mahiyette her türlü sesli ve görüntülü eserleri, kaydedildiği materyale bakılmaksızın üreten ve satanları, herhangi bir müracaat veya şikayet olmasa bile engeller, davranışlarının devamını durdurarak yasaklar, sanıklar hakkında tanzim olunacak evrakı derhal şikayete bağlı suçlar hakkındaki evrakı da şikayet ve müracaat vuku bulduğu takdirde adliyeye tevdi eder.

4.   Polis; cinsel saldırı, çocukların cinsel istismarı, reşit olmayanla ilişki, cinsel taciz gibi durumlarda ve şahsi dava yoluyla takip edilecek hususlar ve utanç verici, genel ahlaka aykırı, küçükleri kötü yola sevk edici ise şikayet beklenmeksizin men yetkisini kullanır. Rızanın varlığı polisin bu yetkisini kullanmasına engel değildir.

D) Neşriyat İle İlgili Men Yetkisi

·         Bir neşir vasıtası için abone yazmak veya bunlar için yazı, resim, ilan gibi bir madde kabul etmek maksadıyla Matbuat Kanununa göre alınmış vesikası olmaksızın idare evlerinin dışında dolaşanlar veya dolaştırılanlar şantajdan veya böyle bir harekette dolandırıcılıktan maznun olarak takibat altında bulunanlar; polisçe bu yolda çalışmaktan menedilir.

Polis;

1.   Halkı dolandırmak,

2.   Mahkeme kararıyla kapatılmış bir gazete veya dergiye abone kaydetmek,

3.   Yeni çıkarılacak fakat devamı şüpheli bir gazete veya dergi için abone yazmak,

4.   Yer altı faaliyetlerinde kuryelik,haber alma,yıkıcı propaganda gibi yasalara aykırı faaliyetleri gizlemek için maske olarak kullanmaları ihtimali karşısında kontrol etmeye görevli ve yetkilidir. Bu amaçla araştırma yapmaya yetkilidir.

E)Trafikle İlgili Men Yetkisi

Karayolları Trafik Kanununa göre polis;

1.   Sürücü belgesi olmayanların,

2.   Mahkemelerce veya Cumhuriyet savcılıklarınca ya da bu Kanunda belirtilen yetkililerce sürücü belgesi geçici olarak ya da tedbiren geri alınanların,

3.   Sürücü belgesi iptal edilenlerin,

araç kullanarak trafiğe çıktıklarının tespiti hâlinde,kişilere 1.407 TL idari para cezası verilir. Ayrıca, aracın sürücü belgesiz kişilerce sürülmesine izin veren araç sahibine de tescil plakası üzerinden aynı miktarda idari para cezası verilir.

·         Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri almış olan sürücüler ile alkollü sürücülerin araç sürmeleri yasaktır.

·         Uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin kullanılıp kullanılmadığı ya da alkolün kandaki miktarını tespit amacıyla, kollukça teknik cihazlar kullanılır.

·         Kişinin yaralanmalı veya ölümlü ya da kollukça müdahil olunan maddi hasarlı trafik kazasına karışması hâlinde, belirtilen muayeneye tabi tutulması zorunludur.

·         Teknik cihaz ile yapılan ölçüme itiraz eden veya cihaz ile ölçüm yapılmasına müsaade etmeyen sürücüler, en yakın adli tıp kurumuna veya adli tabipliğe veya Sağlık Bakanlığına bağlı sağlık kuruluşlarına götürülerek uyuşturucu veya uyarıcı madde ya da alkol tespitinde kullanılmak üzere vücutlarından kan, tükürük veya idrar gibi örnekler alınır.

·         Trafik kazası sonucunda kişinin ölmesi veya teknik cihaza üfleyemeyecek kadar yaralanmış olması hâlinde, bu kişilerden kan, tükürük veya idrar gibi örnekler alınır.

Teknik Cihazlarla Yapılan Tespit Sonucunda

1.   Yapılan tespit sonucunda, 0.50 promilin üzerinde alkollü araç kullandığı tespit edilen sürücüler hakkında, fiili bir suç oluştursa bile, 700 TL idari para cezası verilir ve sürücü belgesi 6 ay süreyle geri alınır.

2.   Hususi otomobil dışındaki araçları alkollü olarak kullanan sürücüler bakımından promil alt sınırı 0.21 olarak uygulanır.

3.   Alkollü araç kullanma nedeniyle sürücü belgesi alınan kişiye, son ihlalin gerçekleştiği tarihten itibaren geriye doğru 5 yıl içinde;

4.   2.defasında 877 TL idari para cezası verilir ve sürücü belgeleri 2 yıl süreyle,

5.   3 veya 3’ten fazlasında ise, 1.407 TL idari para cezası verilir ve sürücü belgeleri her seferinde beşer yıl süreyle geri alınır.

·         Sürücü belgelerinin herhangi bir nedenle geçici olarak geri alınmış olması hâlinde belirtilen süreler, geçici alma süresinin bitiminde başlar.

·         Uyuşturucu veya uyarıcı madde aldığı tespit edilen sürücülere 3.600 TL idari para cezası verilir ve sürücü belgesi 5 yıl süreyle geri alınır. Bu kişiler hakkında ayrıca TCK hükümleri uygulanır.

·         Uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin kullanılıp kullanılmadığı ya da alkolün kandaki miktarını tespit amacıyla, kollukça teknik cihazlar kullanılmasını kabul etmeyen sürücülere 2000 TL idari para cezası verilir ve sürücü belgesi 2 yıl süreyle geri alınır.

·         Alkollü olarak araç kullanması nedeniyle son ihlalin gerçekleştiği tarihten itibaren geriye doğru beş yıl içinde sürücü belgeleri ikinci defa geri alınan sürücüler Sağlık Bakanlığınca, usul ve esasları İçişleri, Millî Eğitim ve Sağlık bakanlıklarınca çıkarılacak yönetmelikte gösterilen sürücü davranışlarını geliştirme eğitimine;

·         Üç veya üçten fazla geri alınan sürücüler ise psiko-teknik değerlendirmeye ve psikiyatri uzmanının muayenesine tabi tutulurlar.

·         Geri alınan sürücü belgesinin iade edilebilmesi için; verilmiş olan idari para cezalarının tamamının tahsil edilmiş olması;

·         Uyuşturucu veya uyarıcı madde alması nedeniyle sürücü belgesi alınanların ayrıca sürücü olmasında sakınca bulunmadığına dair resmi sağlık kurumlarından alınmış sağlık kurulu raporunun ibraz edilmesi şarttır.

POLİSİN ÖNLEME ARAMA YETKİSİ   

Polis, tehlikenin veya suç işlenmesinin önlenmesi amacıyla usulüne göre verilmiş sulh ceza hâkiminin kararı veya bu sebeplere bağlı olarak G.S.B.H mülkî âmirin vereceği yazılı emirle;

Kişilerin; üstlerini, araçlarını, özel kağıtlarını ve eşyasını arar,

Alınması gereken tedbirleri alır,

Suç delillerini koruma altına alarak 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre gerekli işlemleri yapar.

Arama talep yazısında, arama için makul sebeplerin oluştuğunun gerekçeleriyle birlikte gösterilmesi gerekir.

Arama kararında veya emrinde;

Aramanın sebebi,

Aramanın konusu ve kapsamı,

Aramanın yapılacağı yer,

Aramanın yapılacağı zaman ve geçerli olacağı süre belirtilir.

Önleme araması aşağıdaki yerlerde yapılabilir:

Toplantı ve gösteri yürüyüşlerinin yapıldığı yerde veya yakın çevresinde.

Özel hukuk tüzel kişileri ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları veya sendikaların genel kurul toplantılarının yapıldığı yerin yakın çevresinde.

Halkın topluca bulunduğu veya toplanabileceği yerlerde.

Eğitim ve öğretim özgürlüğünün sağlanması için her derecede eğitim ve öğretim kurumlarının idarecilerinin talebiyle ve yüksek öğretim kurumlarının içinde, bunların yakın çevreleri ile giriş ve çıkışlarında.

Umumî veya umuma açık yerlerde.

Her türlü toplu taşıma araçlarında, seyreden taşıtlarda.

Konutta, yerleşim yerinde ve kamuya açık olmayan işyerlerinde ve  eklentilerinde önleme araması yapılamaz.

Spor karşılaşması, miting, konser, festival, toplantı ve gösteri yürüyüşünün düzenlendiği veya aniden toplulukların oluştuğu hallerde G.S.B.H var sayılır.

Polis, tehlikenin önlenmesi veya bertaraf edilmesi amacıyla güvenliğini sağladığı bina ve tesislere gelenlerin; herhangi bir emir veya karar olmasına bakılmaksızın, üstünü, aracını ve eşyasını teknik cihazlarla, gerektiğinde el ile kontrol etmeye ve aramaya yetkilidir. Bu yerlere girmek isteyenler kimliklerini sorulmaksızın ibraz etmek zorundadırlar. Milletlerarası anlaşmalar hükümleri saklıdır.

Önleme aramasının sonucu, arama kararı veya emri veren merci veya makama bir tutanakla bildirilir.

Araç aramalarında belge verilmesi zorunludur. Aranılan kişinin istemine bağlı olmaksızın düzenlenmesi gerekir.

Gözle görülen eşyanın alınması arama sayılmaz. Arama için eşyanın bakışta görülmemesi gerekir.